تخمه آفتابگردان یکی از محبوبترین دانه های روغنی در جهان است. در صورت مصرف آن به میزان مناسب دارای اثرات مثبتی بر کاهش وزن، پوست و مو و هضم بهتر مواد غذایی است. علاوه بر این، استفاده از این دانه روغنی در مقادیر مناسب در درمان و پیشگیری از بیماری های ناتوان کننده ای مانند سرطان، آرتروز، اضطراب، افسردگی، بیخوابی و فشار خون بسیار موثر است.
ارزش غذایی تخمه آفتابگردان
فواید مصرف تخمه آفتابگردان بسیار است، در واقع ۱۰۰ گرم از آن میتواند ۵۸۴ کیلوکالری انرژی برای بدن فراهم کند. یکی از چشمگیرترین خواص تخمه آفتابگردان میزان چربی آن است که ۵۱ درصد از ارزش غذایی آن را شامل میشود که اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع را نیز در بر میگیرد. این دانه روغنی با ارزش دارای محتوای بالای ویتامین ها و مواد معدنی است. مصرف تخمه آفتابگردان چیزی درحدود ۲۳ درصد تا ۱۲۹ درصد از نیاز روزانه به خانواده ویتامین B و ۲۳۴ درصد از نیاز روزانه به ویتامین E را تامین میکند. بعلاوه، تخمه آفتابگردان غنی از مواد معدنی مانند منگنز، منیزیم، روی، آهن و فسفر است که شامل بین ۴۰ درصد تا ۹۴ درصد نیاز روزانه به آنها را فراهم میکند. دانه های آفتابگردان دارای ۳۶ درصد فیبر بوده و نیاز روزانه بدن به کربوهیدرات به میزان ۲۰ درصد را تامین میکند. ۱۰۰ گرم دانه آفتابگردان شامل ویتامین ها و مواد معدنی به شرح ذیل است:
کالری (۵۸۴)، چربی کل (۵۱ گرم)، سدیم (۹ میلیگرم)، پتاسیم (۶۴۵ میلیگرم)، کربوهیدرات (۲۰ گرم) و پروتئین (۲۱ گرم)
ویتامینها و مواد معدنی:
ویتامین آ (۱درصد)، کلسیم (۰۷/۰ درصد)، ویتامین سی (۲ درصد)، آهن (۲۹ درصد)، ویتامین ب۶ (۶۵ درصد)، منیزیم (۸۱ درصد)

فواید مصرف تخمه آفتابگردان بر سلامت بدن
بهبود سلامت پوست
همانطور پیشتر گفته شد، تخمه آفتابگردان سرشار از ویتامین E است. تنها یک چهارم فنجان از آن حاوی ۸۰ درصد ویتامین E است که نیاز روزانه بدن به این ویتامین را رفع میکند. از آنجایی که ویتامین E بسیار غنی از آنتی اکسیدان ها است، مصرف مناسب این دانه از بروز علائم پیری در بدن جلوگیری میکند. ویتامین E گردش خون در بدن را بهبود میبخشد. بنابراین با فراهم کردن سطح مطلوب اکسیژن، باعث جوانی پوست میشود و از بروز علائم پیری مانند چین و چروک جلوگیری میکند.
کاهش وزن بدن
تصور اشتباهی در مورد میزان چربی و کالری موجود در دانه های آفتابگردان برای کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند وجود دارد، و آن این است که چربی موجود در این دانه ها برای بدن مضر بوده و باعث افزایش وزن میشود. نکته قابل توجه در مورد این دانه ها این است که آنها سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع هستند که برای بدن ضروری است و همچنین غنی از فیبرهای رژیمی هستند. اسیدهای چرب غیر اشباع در بهبود کلسترول خوب بدن نقش دارند در حالیکه باعث کاهش کلسترول مضر میشود. فیبرهای موجود در دانه های آفتابگردان با تقویت جذب مواد مغذی میتواند به روند هضم طبیعی مواد در بدن کمک کند. همچنین مواد زائد بدن را حجیم میکند، که باعث راحتی بیشتری در خروج از بدن میشود. فیبر همچنین باعث میشود تا برای مدت زمان طولانی تری احساس سیری داشته باشیم، بنابراین احتمال مصرف بیش از اندازه مواد غذایی را به حداقل میرساند.
مراقبت از مو
ویتامین E نه تنها برای سلامت پوست بلکه برای مو نیز مفید است. مصرف منظم دانه های آفتابگردان توانایی خودترمیمی موها را قوت بخشیده و باعث میشود موها از بافت عالی برخوردار شوند.
علاوه بر آنتی اکسیدان ها، دانه های آفتابگردان همچنین حاوی مواد معدنی مانند آهن هستند. آهن خون را غنی از اکسیژن میکند و گردش بهتر آن را تسهیل میبخشد. جریان خون به داخل پوست سر هدایت میشود و در نتیجه رشد مو را تسریع میکند. دانه های آفتابگردان مکمل غذایی عالی در پاییز است، زمانی که عدم رطوبت در محیط میتواند باعث بروز مشکلاتی مانند ریزش مو و شوره سر شود.
کنترل سطح کلسترول
در حالی که کلسترول خوب برای عملکرد طبیعی بدن بسیار مهم است، کلسترول بد میتواند بسیاری از مشکلات سلامتی مانند بیماری های قلبی را ایجاد کند. مصرف دانه های آفتابگردان میتواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند. دانه های آفتابگردان به داشتن مقادیر بالای ترکیباتی با نام فیتواسترول ها شهرت دارند. این ترکیب میزان کلسترول بد بدن را تنظیم میکند. علاوه بر این، چربیهای رسوب شده در رگ های خونی و شریان ها را نیز کاهش میدهد.
ایجاد تعادل در سطح هورمون های بدن
تنظیم ترشح هورمون ها در بدن به عهده غده تیروئید است. اختلال در عملکرد این غده با عنوان بیماری تیروئید شناخته میشود. اختلال در عملکرد غده تیروئید برای سلامتی مضر است زیرا باعث بروز بسیاری از بیماری های دیگر میشود. مطالعات نشان داده است که مصرف دانه آفتابگردان باعث عملکرد مطلوب تیروئید میشود.

بهبود سلامت دستگاه گوارش
همانطور که گفته شد دانه های آفتابگردان مملو از فیبر رژیمی هستند. فیبر موجود در این دانه ها مدفوع را حجیم کرده و حرکات لوله گوارش (پریستالتیک) را تسهیل میکند، بنابراین روند هضم مواد غذایی را در روده را بهبود میبخشد. یکی دیگر از مزایای مصرف این دانه این است که با ایجاد تعادل در باکتری های روده، جذب مواد مغذی به شکل موثرتری صورت میگیرد.
جلوگیری از ابتلا به سرطان
براساس برخی مطالعات، تخمه آفتابگردان یکی از معدود منابع شناخته شده سلنیوم است. سلنیوم یک ماده معدنی کمیاب است که از بروز و شیوع سرطان جلوگیری میکند. همچنین یک آنتی اکسیدان قدرتمند است. و از طریق کاهش استرس اکسیداتیو باعث خنثی شدن تاثیر رادیکال های آزاد بر روی بدن میشوند.
کاهش اضطراب و افسردگی
دانه های آفتابگردان سرشار از منیزیم هستند. مصرف روزانه این دانه ها به میزان مناسب میتواند بخشی از نیاز روزانه بدن به منیزیم را تأمین کند. مطالعات نشان داده است که ارتباط مستقیمی بین مصرف منیزیم با بهبود حالات روحی افراد وجود دارد. بنابراین، افرادی که از افسردگی و اضطراب رنج میبرند، اضافه کردن دانه آفتابگردان به رژیم غذایی خود را جدی بگیرند.
کاهش بیخوابی
تمام متخصصان خواب بر این باور هستند که راز خواب خوب شب جسمی آرام است. بدون توجه به ساعاتی که هر روز میخوابید، بدن ناآرام استراحت لازم را نخواهد داشت. سروتونین ترکیب شیمیایی است که میتواند به بدن آرامش دهد. این ترکیب آرامش بخش با تبدیل تریپتوفان ایجاد میشود. تریپتوفان ترکیبی است که به وفور در تخمه آفتابگردان یافت میشود.
عوارض جانبی تخمه آفتابگردان
اگرچه به طور واضح دانه های آفتابگردان بسیار مفید هستند اما مصرف بیش از اندازه آنها عوارض جانبی زیادی نیز به همراه دارد. به عنوان مثال، مصرف مقادیر زیاد آن میتواند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد. دانه های آفتابگردان حاوی مقادیر زیادی فسفر هستند که در صورت مصرف بیش از حد میتوانند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارند. میزان مصرف روزانه این دانه ها باید حداکثر نصف فنجان باشد تا این اطمینان حاصل شود که تمام مواد مغذی و ویتامین های موردنیاز بدن بدون آسیب رساندن تامین میشود. علاوه بر این، مصرف بیش از حد آن نیز میتواند منجر به افزایش وزن شود. فواید و طعم این دانه های خوشمزه میتواند تصوری غلط در افراد ایجاد کند که استفاده از آن به عنوان میان وعده محدودیتی ندارد و باعث زیاده روی در خوردن آنها شود. فقط یک چهارم فنجان این دانه ها حاوی ۲۰۰ کالری است،
بنابراین مصرف بیشتر از آن باعث می شود کالری دریافتی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. علاوه بر این، این دانه ها همچنین می توانند باعث ایجاد جوش روی پوست شوند. همانطور که میدانیم دانه های آفتابگردان حاوی ماده معدنی کمیاب هستند که با نام سلنیوم شناخته میشود. در حالی که سلنیوم در مقادیر متاعدل آن میتواند از بروز سرطان جلوگیری کند، در صورت مصرف بیش از حد میتواند به غیر از ایجاد جوش بر روی پوست صورت باعث ایجاد مشکلاتی از جمله خستگی مزمن و نوسانات خلقی نیز میشود. در نهایت، در صورتیکه مصرف تخمه آفتابگردان کنترل نشود، با بالا بردن سطح سدیم خون باعث افزایش فشار خون در افراد شود و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را قوت میبخشد.